]> Het handboek van &klettres; Anne-Marie Mahfouf
annma@kde.org
2001 Anne-Marie Mahfouf &FDLNotice; 2004-05-07 1.3 &klettres; is een programma dat speciaal ontworpen is om de gebruiker het alfabet te leren van een nieuwe taal, en om daarna eenvoudige lettergrepen te leren lezen. De gebruiker kan een klein kind zijn van twee en een half jaar of een volwassene die de beginselen van een vreemde taal wilt leren. Op dit moment zijn er zes talen beschikbaar: Tsjechisch, Deens, Nederlands, Frans, Italiaans, Engels en Slowaaks. KLettres is erg gemakkelijk om mee te werken. De taal kan worden veranderd in het taalmenu. De gebruiker kan ook een niveau kiezen van 1 tot en met 4 in een uitklapmenu in de werkbalk. Tenslotte kan de stijl worden veranderd van een bestemd voor kinderen naar een voor een volwassene met behulp van een knop in de werkbalk. KDE tdeedu klettres alfabet Tsjechisch Deens Nederlands Engels Frans Italiaans Slowaaks taal
Inleiding &klettres; is een erg eenvoudig programma dat een kind of volwassene helpt met het leren van het alfabet en enkele eenvoudige klanken in zijn eigen taal of in een andere taal. Het programma kiest een willekeurige letter of lettergreep, toont deze letter/lettergreep, en laat de klank ervan horen. De gebruiker moet dan deze letter of lettergreep intypen. Het oefenen gebeurt in die niveaus waarin de letter/lettergreep niet wordt getoond, maar alleen kan worden beluisterd. De gebruiker hoeft niet te weten hoe de muis moet worden gebruikt, en heeft alleen het toetsenbord nodig. Er zijn momenteel zeven talen beschikbaar: Tsjechisch, Deens, Nederlands, Frans, Italiaans, Engels en Slowaaks. Als u KDE hebt ingesteld met een van deze talen, dan zal uw taal als standaardtaal worden gebruikt in het programma. Anders is Frans de standaardtaal. U kunt de beschikbare aanvullende talen downloaden via menuoptie Bestand Nieuwe taal ophalen.... Hiervoor hebt u een internetverbinding nodig. Twee verschillende presentaties maken het mogelijk om &klettres; naar wens aan te passen. Voor een kind zijn de menubalk en de taalknop niet zichtbaar. We gaan ervan uit dat een kind niet zelf de taal hoeft te kiezen. In een uitklapmenu kan hij een niveau kiezen. Voor een wat ouder persoon is de achtergrond wat minder kinderlijk, en is de menubalk aanwezig in de presentatie voor een volwassene. Er is geen speciale toetsenbordindeling meer nodig voor een bepaalde taal, omdat nu de werkbalk voor speciale karakters kan worden gebruikt om speciale karakters te typen, in elke taal. Kies "Karakters" in het menu Instellingen -> Werkbalken, daarna zal deze werkbalk onderaan in KLettres verschijnen. Klik op de gewenste letter, die daarna in het invoerveld wordt getoond. Deze werkbalk kan naar elke plek op het scherm worden gesleept. Gebruik in &kcontrol; indien de voorkeur er naar uitgaat de speciale toetsenbordindeling te gebruiken, de afdeling Randapparaten, en submenu Toetsenbord om de goede toetsenbordindeling in te stellen. (Op sommige systemen is de indeling in &kcontrol; anders, &bijv; afdeling Toegankelijkheid, en dan submenu Toetsenbordindeling.) Het gebruik van &klettres; Er zijn 4 moeilijkheidsgraden in &klettres;. In niveau 1 en 2 wordt het alfabet geoefend, en in niveau 3 en 4 lettergrepen. Bij heel jonge kinderen (2 1/2 tot 4 jaar) stel ik voor dat u die op schoot neemt voor de computer, en dat u samen dit spelletje doet. Niveau 1 en 2 Schermafbeelding van &klettres; Niveau 1 &klettres; niveau1 In deze schermafdruk ziet u de standaardwaarden voor &klettres; : het niveau is Niveau 1, de taal is Nederlands en de presentatie is voor een volwassene. Als u KDE hebt ingesteld op Tsjechisch, Deens, Nederlands Frans, Italiaans, Engels of Slowaaks, dan zal uw taal als standaardtaal worden gebruikt in het programma. Anders is Frans de standaardtaal. KLettres wordt geleverd met Frans en uw eigen taal als die hierboven is vermeld. U kunt de beschikbare aanvullende talen downloaden via menuoptie Bestand Nieuwe taal ophalen.... Hiervoor hebt u een internetverbinding nodig. In niveau 1 ziet en hoort de gebruiker de letter. Hij moet dan de letter in het invulvak typen. Als die goed is verschijnt de volgende letter (zonder op Enter te drukken of wat dan ook). Als de gebruiker de verkeerde letter intoetst, hoort hij de klank ervan opnieuw. In dit niveau leert de gebruiker de letters en de plaats ervan op het toetsenbord. De letters kunnen als kleine-, maar ook als hoofdletter worden ingetoetst. De letters worden automatisch omgezet naar hoofdletters, zodat een kind ze op het toetsenbord kan herkennen. Hij kan maar een letter per keer typen. Wanneer een letter wordt ingetoetst in het invoerveld, is het niet nodig daarna op Enter te drukken, en het programma wacht even voordat het gaat controleren of deze letter goed is. Deze korte wachttijd geeft een jong kind de gelegenheid te begrijpen wat hij/zij zojuist heeft ingetoetst, vooral als het een verkeerde letter is. U kunt de wachttijd veranderen via menuoptie Instellingen Tijdklok instellen. Dit opent een dialoog waarin u twee soorten tijdklok kunt aanpassen, eentje voor de kindermodus en een voor de volwassenenmodus. Na de eerste keer wordt de ingestelde taal bij het afsluiten van &klettres; bewaard in een configuratiebestand, en gekozen bij de volgende keer dat het programma wordt gestart, samen met niveau 1. Ook de presentatie wordt bewaard in het configuratiebestand, en blijft dus zo totdat deze weer wordt veranderd. De letters verschijnen in een willekeurige volgorde, nooit twee keer dezelfde achter elkaar. Schermafbeelding van &klettres; Niveau 2 &klettres; niveau2 Hier ziet u een schermafdruk van Niveau 2 met de presentatie voor een kind, en voor de Deense taal. Als geklikt wordt op het opklapmenu Niveau, en Niveau 2 wordt gekozen, of als het menu Niveaus wordt gebruikt, komt u in niveau 2. Bij dit niveau hoort de gebruiker alleen de klank van de letter, en moet hij die letter intoetsen. Als hij dit fout doet wordt de letter getoond, om hem te helpen. Niveaus 3 en 4 Schermafbeelding van &klettres; Niveau 3 &klettres; niveau3 Hier ziet u &klettres;, niveau 3, presentatie voor volwassenen en met Tsjechisch ingesteld. In niveau 3 ziet de gebruiker de lettergreep, en hoort hij de klank. Hij moet dan de letters in het invoerveld typen. Als de eerste letter fout is, kan hij niet verder typen. De letter verdwijnt en hij moet het dan nog eens proberen. Het aantal letters is twee of drie, dit is afhankelijk van de taal. Schermafbeelding van &klettres; Niveau 4 &klettres; niveau4 Hier ziet u &klettres;, niveau 4, presentatie voor een kind, en de taal is Sowaaks. De klanken worden in een willekeurige volgorde ten gehore gebracht. Door te klikken op het uitklapmenu Niveau, of door het menu Niveaus te gebruiken in de menubalk, en daarin Niveau 4 te kiezen, komt men in niveau 4. In dit niveau hoort de gebruiker alleen maar de klank van de lettergreep, en moet hij de letters intypen. Dit niveau is erg moeilijk voor een klein kind. Over lettertypen Er is nog een instelling die veranderd kan worden: het lettertype waarin de letters worden getoond. In sommige distributies is het standaardlettertype erg lelijk. In de presentatie voor volwassenen, in het menu Instellingen, kan "Lettertype veranderen" worden gekozen, waardoor een dialoogvenster wordt geopend voor het kiezen van een lettertype. Het veranderen van het lettertype is ook prettig omdat met sommige lettertypen (helvetica bijvoorbeeld) Oost-Europese talen zoals Tsjechisch en Slowaaks niet goed kunnen worden weergegeven. Als er letters of lettergrepen zijn, die niet kunnen worden getoond, kies dan een ander lettertype, zoals bijvoorbeeld arial. U kunt de grootte van het lettertype kiezen die u het best bevalt. Schermafbeelding van het dialoog voor het kiezen van een lettertype Dialoog voor het kiezen van een lettertype Hier ziet u de dialoog voor het kiezen van een lettertype in &klettres;. Overzicht van de opdrachten Het hoofdvenster van &klettres; Het menu <guimenu >Bestand</guimenu > &Ctrl;Q Bestand Afsluiten Afsluiten van &klettres; Het menu <guimenu >Talen</guimenu > &Alt;C Talen Tsjechisch Kiezen van de Tsjechische taal &Alt;D Talen Deens Kiezen van de Deense taal &Alt;F Talen Frans Kiezen van de Franse taal &Alt;U Talen Nederlands Kiezen van de Nederlandse taal &Alt;I Talen Italiaans Kiezen van de Italiaanse taal &Alt;S Talen Slowaaks Kiezen van de Slowaakse taal Het menu <guimenu >Instellingen</guimenu > &Ctrl;M Instellingen Menubalktonen Tonen van de menubalk aan-/uitzetten &Alt;T Instellingen Werkbalktonen Tonen van de werkbalk aan-/uitzetten &Alt;A Instellingen Statusbalk tonen Tonen van de statusbalk aan-/uitzetten &Ctrl;F Instellingen Lettertype wijzigen Kiezen van een ander lettertype voor &klettres; &Ctrl;T Instellingen Tijdklok instellen Stel de wachttijd in voor zowel de kind- als de volwassen presentatie. &Alt;h Instellingen Sneltoetsen instellen... Instellen van de sneltoetsen voor &klettres; &Alt;b Instellingen Werkbalken instellen... Instellen van de werkbalken van &klettres; Klanken toevoegen aan &klettres; Het toevoegen van klanken in uw eigen taal is erg eenvoudig. Neem de klanken van het alfabet op en plaats ze in een map genaamd 'apha'. Schrijf daarna de letters (een per regel) in een tekstbestand en sla het op met de tekenset utf-8 in de map 'alpha'. Neem vervolgens klanken van de meestgebruikte lettergrepen op en plaats die een map genaamd 'syllab'. Schrijf de lettergrepen (een per regel) in een tekstbestand en sla ook dit bestand met utf-8 op, ditmaal in de map 'syllab'. De klanken dinen het formaat wav of ogg te hebben en lang genoeg zijn om door KAudioPlayer te kunnen worden afgespeeld (tussen de 1,5 en 2 seconden, voeg wat stilte toe als de geluidsbestanden te kort zijn). Archiveer alles met tar en stuur ze naar de auteur van het programma. Aanvullend kunt u me informatie geven over speciale letters in uw taal die nodig zijn om de klanken in te typen. Deze zullen dan worden gegenereerd in de werkbalk met speciale tekens. Kijk op de website van KLettres voor instructies over het toevoegen van een nieuwe taal. Vragen en antwoorden &reporting.bugs; &updating.documentation; Er is geen achtergrondafbeelding. U moet &klettres; bij het compileren configureren met de optie ingesteld op uw &kde;-map, of u moet deze map aan uw pad toevoegen. Ik kan niet alle letters zien op de pictogrammen in de werkblak met speciale tekens. Ik zie bij sommige talen blokjes. KLettres in Tsjechies en Slovaaks heeft Arial nodig om de speciale tekens te weergeven. Als u geen Arial hebt, informeer dan bij uw distributeur hoe u het lettertype kunt installeren. Als u Windows op uw computer hebt, dan kunt u de TTF-lettertypen van dit besturingssysteem gebruiken (Windows bevat Arial). Voeg ze toe via het configuratiecentrum, module Systeembeheer->Lettertype-installatie. Klik op de knop Systeembeheerdermodus en voeg de Windows-lettertypemap toe. De letters op de pictogrammen van de werkbalk met speciale tekens zijn bij sommige talen te klein. KLettres in Tsjechies en Slovaaks heeft Arial nodig om de speciale tekens te weergeven. Als u geen Arial hebt, informeer dan bij uw distributeur hoe u het lettertype kunt installeren. Als u Windows op uw computer hebt, dan kunt u de TTF-lettertypen van dit besturingssysteem gebruiken (Windows bevat Arial). Voeg ze toe via het configuratiecentrum, module Systeembeheer->Lettertype-installatie. Klik op de knop Systeembeheerdermodus en voeg de Windows-lettertypemap toe. Waarom zijn er slechts zeven talen beschikbaar? Om een nieuwe taal toe te voegen, heb ik de klanken nodig voor het alfabet en enkele basislettergrepen. Iemand voor wie de nieuwe taal de moedertaal is, moet dan deze klanken opnemen in een wav-, mp3- of het liefst in een ogg-bestand. Voor de niveaus 3 en 4 moeten de lettergrepen worden uitgekozen door een onderwijzer, of door iemand die weet hoe kinderen leren: dit moeten de lettergrepen zijn die men het eerst moet leren na het alfabet, om de grondslagen van een taal goed te kunnen leren. Als u dit kunt doen, ontvang ik graag een e-mail van u. Zie De webpagina van KLettres voor nadere instructies hoe een nieuwe taal moet worden toegevoegd. Dankbetuigingen en licentie &klettres; Programmacopyright 2001 Anne-Marie Mahfouf annma@kde.org Ik ben de volgende personen erg dankbaar voor hun zeer waardevolle bijdrage: Klanken Tsjechische taal: Eva Mikulčíková evmi@seznam.cz Klanken Nederlandse taal: Geert Stams geert@pa3csg.myweb.nl Klanken Deense taal: Erik Kjaer Pedersen erik@binghamton.edu Klanken Franse taal: Ludovic Grossard grossard@kde.org Klanken Slowaakse taal: Silvia Motyčková and Jozef Říha silviamotycka@seznam.cz Klanken Italiaanse taal: Pietro Pasotti pietro@itopen.it Engelse klanken: Robert Wadley robntina AT juno DOT com Achtergrondafbeelding: Renaud Blanchard kisukuma@chez.com Oorspronkelijke pictogrammen: Primoz Anzur zerokode@yahoo.com Ondersteuning en begeleiding bij het programmeren: Robert Gogolok mail@robert-gogolok.de SVG-pictogrammen: Chris Luetchford chris@os11.com Code voor het genereren van pictogrammen met speciale tekens: Peter Hedlund peter@peterandlinda.com Aanpassing voor KConfigxT, hulp bij het programmeren: Waldo Bastian bastian@kde.org Kids- and grownup-svg-pictogrammen: Danny Allen dannya40uk@yahoo.co.uk Documentatie copyright 2001 Anne-Marie Mahfouf annma@kde.org &meld.fouten;&vertaling.jaap;&nagelezen.rinse;&vertaling.rinse; &underFDL; &underGPL; &documentation.index;