1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
|
<sect1 id="ai-leapyear">
<sect1info>
<author
><firstname
>Jason</firstname
> <surname
>Harris</surname
> </author>
</sect1info>
<title
>Schrikkeljaren</title>
<indexterm
><primary
>Schrikkeljaren</primary>
</indexterm>
<para
>De aarde draait om zijn as, en beweegt in een bijna cirkelvormige baan om de zon. Een volledige omwenteling van de aarde om zijn as duurt een <firstterm
>dag</firstterm
>. En de aarde voltooit in een <firstterm
>jaar</firstterm
> een compleet rondje rondom de zon. </para
><para
>Normaal gesproken zijn er 365 dagen in een <emphasis
>kalender</emphasis
>jaar, maar het blijkt dat de aarde iets meer tijd nodig heeft voor een volledige omloop om de zon, zodat in werkelijkheid een jaar iets langer duurt dan 365 dagen. Het werkelijke jaar wordt een <firstterm
>tropisch jaar</firstterm
> genoemd. Het tropische jaar duurt 365,24219 dagen. Het is natuurlijk geen toeval dat dit niet een geheel getal is, beide tijdsduren zijn onafhankelijk van elkaar. Maar het maakt het maken van een goede kalender wel moeilijker.
Noot: Omdat de aarde steeds langzamer om zijn as draait door de getijkrachten die de maan op de aarde uitoefent, zal de lengte van de dag toenemen, terwijl die van het tropische jaar (in eerste instantie) gelijk blijft. Dat wil zeggen dat er steeds minder dagen in een jaar zullen zijn, in de toekomst. Er zal dus een tijd komen dat er precies 365 dagen in een jaar zullen zijn, en 364, en 363 etc. Die afremming door de maan is echter heel erg langzaam: elke eeuw wordt de dag ongeveer 1,4 milliseconden langer.... </para
><para
>Wat zou er gebeuren als we die extra 0,24219 dagen aan het einde van het jaar zouden negeren, en gewoon een kalenderjaar definieerden dat altijd 365.0 dagen lang is? In principe geeft de kalender aan hoever de aarde is gevorderd in zijn huidige rondje om de zon. Als we dat laatste stukje aan het einde van elk jaar negeren, dan zal met elk volgende jaar, de kalenderdatum voor lopen bij de werkelijke positie van de aarde ten opzichte van de zon. Na slechts enkele tientallen jaren zullen de begindata van de seizoenen merkbaar zijn veranderd, zij zullen later in het jaar vallen. </para
><para
>En werkelijk: dit is in het verleden, toen het kalenderjaar <emphasis
>inderdaad</emphasis
> per definitie 365 dagen had, ook gebeurd. In het jaar 46 Voor Christus stelde Julius Caesar de <firstterm
>Juliaanse Kalender</firstterm
> in, waarin voor het eerst <firstterm
>schrikkeljaren</firstterm
> voorkwamen. Hij beval dat elk 4e jaar 366 dagen zou hebben, zodat de gemiddelde duur van een jaar 365,25 dagen zou zijn. Hiermee werd een begin gemaakt met oplossen van het probleem van het verschuiven van de seizoenen. </para
><para
>Maar: het probleem was door de Juliaanse kalender natuurlijk niet helemaal opgelost, de lengte van het tropische jaar is niet 365,25 maar 365,24219 dagen. Het probleem van het verschuiven van de seizoenen was er nog steeds, alleen duurde het nu vele eeuwen voordat dit echt zichtbaar werd. En dus stelde in 1582 de paus Gregorius XIII de <firstterm
>Gregoriaanse Kalender</firstterm
> in, die grotendeels overeenkwam met de Juliaanse kalender, maar met een toevoeging voor de schrikkeljaren: eeuwjaren (dus de jaren waarvan de laatste twee cijfers <quote
>00</quote
> zijn) zijn alleen dan schrikkeljaren, als het jaartal deelbaar is door 400. En zo waren de jaren 1700, 1800 en 1900, anders dan met de Juliaanse kalender, geen schrikkeljaren, en was het jaar 2000 dit <emphasis
>wel</emphasis
>. Door deze verandering is de gemiddelde lengte van een jaar nu 365,2425 dagen. Er is nog steeds een verschuiving van de seizoenen, maar die is nu slechts 3 dagen in 10.000 jaar!! De Gregoriaanse kalender wordt nu nog steeds in het grootste deel van de wereld gebruikt. </para>
<note>
<para
>Kleine wetenswaardigheid: Toen Paus Gregorius de Gregoriaanse kalender instelde was de Juliaanse kalender al meer dan 1600 jaar in gebruik, en waren de seizoenen al ruim een week verschoven. Paus Gregorius repareerde deze verschuiving door heel eenvoudig 10 dagen <emphasis
>over te slaan</emphasis
>. In 1582 volgde na de dag van 4 oktober de 15e oktober (in de landen waar de nieuwe kalender direct werd ingesteld, sommige landen deden dit pas veel later)! </para>
</note>
</sect1>
|
