1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
|
<sect1 id="ai-cpoles">
<sect1info>
<author
><firstname
>Jason</firstname
> <surname
>Harris</surname
> </author>
</sect1info>
<title
>Bieguny niebieskie</title>
<indexterm
><primary
>Bieguny niebieskie</primary>
<seealso
>Współrzędne równikowe</seealso>
</indexterm>
<para
>Niebo wydaje się przesuwać ze wschodu na zachód, pełny obrót zajmuje 24 godziny (<link linkend="ai-sidereal"
>czas gwiazdowy</link
>). Wynika to z obracania się Ziemi wokół własnej osi. Oś obrotu Ziemi przecina <link linkend="ai-csphere"
>sferę niebieską</link
> w dwóch punktach. Te punkty to <firstterm
>bieguny niebieskie</firstterm
>. Pozostają one w tym samym miejscu podczas ruchu obrotowego Ziemi, wydaje się, że wszystkie punkty krążą wokół nich. Bieguny niebieskie są także biegunami <link linkend="equatorial"
>układu współrzędnych równikowych</link
>, co oznacza, że ich kąt <firstterm
>deklinacji</firstterm
> to +90 i -90 stopni (odpowiednio dla biegunów niebieskich północnego i południowego). </para
><para
>Północny biegun niebieski ma prawie te same współrzędne co jasna <firstterm
>Gwiazda Polarna</firstterm
> (po łacinie Polaris, czyli <quote
>Gwiazda północna</quote
>). Czyni to tą gwiazdę bardzo użyteczną przy nawigacji, gdyż nie tylko jest zawsze ponad północną linią horyzontu, ale także jej <link linkend="horizontal"
>wysokość</link
> jest zawsze (prawie) równa <link linkend="ai-geocoords"
>szerokości geograficznej</link
> obserwatora. Gwiazda Polarna jest widoczna z lokalizacji na półkuli północnej. </para
><para
>Fakt, że Gwiazda Polarna jest blisko bieguna to czysty zbieg okoliczoności. Uwzględniając <link linkend="ai-precession"
>precesję</link
>, Gwiazda Polarna jest blisko bieguna tylko przez krótki okres czasu. </para>
<tip>
<para
>Ćwiczenia:</para>
<para
>Przy użyciu okna <guilabel
>Znajdź obiekt</guilabel
> (<keycombo action="simul"
>&Ctrl;<keycap
>F</keycap
></keycombo
>) znaleźć Gwiazdę Polarną. Jej deklinacja jest równa prawie (ale nie dokładnie) + 90 stopni. Porównać wysokość odczytaną przy zbliżeniu na Gwiazdę Polarną z własną szerokością geograficzną. Ich różnica mieści się zawsze w przedziale jednego stopnia. Nie są dokładnie takie same, gdyż gwiazda tanie jest dokladnie na biegunie. (biegun można obserwować po przełączeniu na współrzędne równikowe i przytrzymaniu klawisza strzałki do góry do momentu, kiedy niebo nie przestanie się przesuwać). </para
><para
>Przy użyciu pola <guilabel
>Krok czasu</guilabel
> z paska narzędzi zwiększyć krok czasu na 100 sekund. Można wtedy zobaczyć jak całe niebo obraca się wokół Gwiazdy Polarnej, podczas gdy ona pozostaje prawie w jednym miejscu. </para
><para
>Zostało powiedziane, że biegun niebieski jest biegunem współrzędnych równikowych. Co jest biegunem horyzontalnego (wysokość/azymut) układu współrzędnych? (<link linkend="ai-zenith"
>zenit</link
>). </para>
</tip>
</sect1>
|
