diff options
Diffstat (limited to 'tde-i18n-pl/docs/tdeedu/kstars/ellipticalgalaxies.docbook')
| -rw-r--r-- | tde-i18n-pl/docs/tdeedu/kstars/ellipticalgalaxies.docbook | 83 |
1 files changed, 18 insertions, 65 deletions
diff --git a/tde-i18n-pl/docs/tdeedu/kstars/ellipticalgalaxies.docbook b/tde-i18n-pl/docs/tdeedu/kstars/ellipticalgalaxies.docbook index c271852d001..5f654d9c12a 100644 --- a/tde-i18n-pl/docs/tdeedu/kstars/ellipticalgalaxies.docbook +++ b/tde-i18n-pl/docs/tdeedu/kstars/ellipticalgalaxies.docbook @@ -1,96 +1,49 @@ <sect1 id="ai-ellipgal"> <sect1info> -<author -><firstname ->Jasem</firstname -> <surname ->Mutlaq</surname -> <affiliation -><address> -</address -></affiliation> +<author><firstname>Jasem</firstname> <surname>Mutlaq</surname> <affiliation><address> +</address></affiliation> </author> </sect1info> -<title ->Galaktyki eliptyczne</title> -<indexterm -><primary ->Galaktyki eliptyczne</primary> +<title>Galaktyki eliptyczne</title> +<indexterm><primary>Galaktyki eliptyczne</primary> </indexterm> -<para ->Galaktyki eliptyczne, to sferyczne koncentracje miliardów gwiazd przypominające gromady kuliste w dużej skali. Nie posiadają one dobrze zorganizowanej strukturywewnętrznej; gęstość gwiazd spada wraz z oddalaniem się od środka galaktyki. Zazwyczaj zawierają one niewielką ilość gwiezdnego gazu i pyłu, a co za tym idzie niewiele młodych populacji gwiezdnych (jakkolwiek są wyjątki od tej reguły). Edwin Hubble zaklasyfikował galaktyki eliptyczne jako galaktyki <quote ->wczesnego typu</quote ->, ponieważ myślał, ewoluowały one, aby stać się galaktykami spiralnymi (które nazwał galaktykami <quote ->późnego typu</quote ->). Obecnie astronomowie wierzą w zupełną odwrotność (galaktyki spiralne mogą się stać galaktykami eliptycznymi), jednakże określenia Hubble'a pozostały do dzisiaj w użyciu. </para> +<para>Galaktyki eliptyczne, to sferyczne koncentracje miliardów gwiazd przypominające gromady kuliste w dużej skali. Nie posiadają one dobrze zorganizowanej strukturywewnętrznej; gęstość gwiazd spada wraz z oddalaniem się od środka galaktyki. Zazwyczaj zawierają one niewielką ilość gwiezdnego gazu i pyłu, a co za tym idzie niewiele młodych populacji gwiezdnych (jakkolwiek są wyjątki od tej reguły). Edwin Hubble zaklasyfikował galaktyki eliptyczne jako galaktyki <quote>wczesnego typu</quote>, ponieważ myślał, ewoluowały one, aby stać się galaktykami spiralnymi (które nazwał galaktykami <quote>późnego typu</quote>). Obecnie astronomowie wierzą w zupełną odwrotność (galaktyki spiralne mogą się stać galaktykami eliptycznymi), jednakże określenia Hubble'a pozostały do dzisiaj w użyciu. </para> -<para ->W rzeczywistości galaktyki eliptyczne są tworami bardzo skomplikowanymi. W dużej mierze powodem tego jest ich zdumiewająca historia: galaktyki eliptyczne uznaje się jako powstałe w wyniku połączenia się dwóch galaktyk spiralnych. Możesz zobaczyć komputerową symulację tego zjawiska na <ulink url="http://oposite.stsci.edu/pubinfo/pr/2002/11/vid/v0211d3.mpg" -> tej oto stronie NASA HST</ulink -> (uwaga: plik ma objętość 3,4 MB). </para> +<para>W rzeczywistości galaktyki eliptyczne są tworami bardzo skomplikowanymi. W dużej mierze powodem tego jest ich zdumiewająca historia: galaktyki eliptyczne uznaje się jako powstałe w wyniku połączenia się dwóch galaktyk spiralnych. Możesz zobaczyć komputerową symulację tego zjawiska na <ulink url="http://oposite.stsci.edu/pubinfo/pr/2002/11/vid/v0211d3.mpg"> tej oto stronie NASA HST</ulink> (uwaga: plik ma objętość 3,4 MB). </para> -<para ->Galaktyki eliptyczne posiadają bardzo różne rozmiary i jasności, od gigantycznych o rozmiarach setek tysięcy lat świetlnych i prawie bilion razy jaśniejszych od Słońca, do karłów niewiele jaśniejszych od gromad kulistych. Są one podzielone na kilka klas morfologicznych: </para> +<para>Galaktyki eliptyczne posiadają bardzo różne rozmiary i jasności, od gigantycznych o rozmiarach setek tysięcy lat świetlnych i prawie bilion razy jaśniejszych od Słońca, do karłów niewiele jaśniejszych od gromad kulistych. Są one podzielone na kilka klas morfologicznych: </para> <variablelist> <varlistentry> -<term ->Galaktyki cD:</term> -<listitem -><para ->Ogromne i jasne obiekty, które mogą osiągać rozmiar nawet 1 megaparseka (3 miliony lat świetlnych). Można je znaleźć tylko blisko centrów dużych i gęstych gromad galaktyk. Są one prawdopodobnie efektem wielu połączeń wielu galaktyk.</para -></listitem> +<term>Galaktyki cD:</term> +<listitem><para>Ogromne i jasne obiekty, które mogą osiągać rozmiar nawet 1 megaparseka (3 miliony lat świetlnych). Można je znaleźć tylko blisko centrów dużych i gęstych gromad galaktyk. Są one prawdopodobnie efektem wielu połączeń wielu galaktyk.</para></listitem> </varlistentry> <varlistentry> -<term ->Zwykłe galaktyki eliptyczne</term> -<listitem -><para ->Skondensowany obiekt z relatywnie niską jasnością środka. Klasa ta zawiera gigantyczne galaktyki eliptyczne (gE), galaktyki eliptyczne o średniej jasności (E), a także niewielkie galaktyki.</para -></listitem> +<term>Zwykłe galaktyki eliptyczne</term> +<listitem><para>Skondensowany obiekt z relatywnie niską jasnością środka. Klasa ta zawiera gigantyczne galaktyki eliptyczne (gE), galaktyki eliptyczne o średniej jasności (E), a także niewielkie galaktyki.</para></listitem> </varlistentry> <varlistentry> -<term ->Karłowate galaktyki eliptyczne (dE)</term> -<listitem -><para ->Ten rodzaj galaktyk jest znacząco różny od zwykłych galaktyk eliptycznych. Wymiary tego typu galaktyk zawierają się w przedziale od 1 do 10 kiloparseków. Jasnością powierzchni jest znacznie mniejsza niż normalnej galaktyki eliptycznej, czego wynikiem jest bardziej rozmyty wygląd. Mają tą sam charakterystyczny spadek gęstości gwiazd od relatywnie gęstego jądra do rozmytych obrzeży.</para -></listitem> +<term>Karłowate galaktyki eliptyczne (dE)</term> +<listitem><para>Ten rodzaj galaktyk jest znacząco różny od zwykłych galaktyk eliptycznych. Wymiary tego typu galaktyk zawierają się w przedziale od 1 do 10 kiloparseków. Jasnością powierzchni jest znacznie mniejsza niż normalnej galaktyki eliptycznej, czego wynikiem jest bardziej rozmyty wygląd. Mają tą sam charakterystyczny spadek gęstości gwiazd od relatywnie gęstego jądra do rozmytych obrzeży.</para></listitem> </varlistentry> <varlistentry> -<term ->Karłowate galaktyki sferyczne (dSph)</term> -<listitem -><para ->Posiadają bardzo niską jasność i zostały zaobserwowane tylko w sąsiedztwie Drogi Mlecznej, prawdopodobnie także bardzo bliskich grup galaktyk. Ich absolutna wielkość gwiazdowa zawiera się w przedziale od -8 do -15 mag. Karłowata galaktyka sferyczna Draco posiada absolutną wielkość gwiazdową -8.6, co czyni ją mniej jasną od zwyczajnej gromady kulistej w Drodze Mlecznej! </para -></listitem> +<term>Karłowate galaktyki sferyczne (dSph)</term> +<listitem><para>Posiadają bardzo niską jasność i zostały zaobserwowane tylko w sąsiedztwie Drogi Mlecznej, prawdopodobnie także bardzo bliskich grup galaktyk. Ich absolutna wielkość gwiazdowa zawiera się w przedziale od -8 do -15 mag. Karłowata galaktyka sferyczna Draco posiada absolutną wielkość gwiazdową -8.6, co czyni ją mniej jasną od zwyczajnej gromady kulistej w Drodze Mlecznej! </para></listitem> </varlistentry> <varlistentry> -<term ->Niebieskie galaktyki karłowate (BCD)</term> +<term>Niebieskie galaktyki karłowate (BCD)</term> <listitem> -<para ->Niewielkie galaktyki, które są niebieskie. Ich kolory mieszczą się w przedziale B-V = 0,0 do 0,30 mag, co jest typowe dla młodych gwiazd <firstterm ->typu widmowego</firstterm -> A. Sugeruje to, że BCD są tworzącymi się gwiazdami. Mają one także dużo gazu międzygwiezdnego (co jest nietypowe dla galaktyk eliptycznych). </para -></listitem> +<para>Niewielkie galaktyki, które są niebieskie. Ich kolory mieszczą się w przedziale B-V = 0,0 do 0,30 mag, co jest typowe dla młodych gwiazd <firstterm>typu widmowego</firstterm> A. Sugeruje to, że BCD są tworzącymi się gwiazdami. Mają one także dużo gazu międzygwiezdnego (co jest nietypowe dla galaktyk eliptycznych). </para></listitem> </varlistentry> </variablelist> <tip> -<para ->Przykłady galaktyk eliptycznych w &kstars; możesz znaleźć korzystając z okna wyszukiwania obiektów (<keycombo action="simul" ->&Ctrl;<keycap ->F</keycap -></keycombo ->). Znajdź NGC 4881, która jest gigantyczną galaktyką typu cD w gromadzie w Warkoczu Bereniki. M 86 to normalna galaktyka eliptyczna w gromadzie w Pannie. M 32 to galaktyka karłowata będąca satelitą sąsiedniej względem Drogi Mlecznej galaktyki w Andromedzie (M 31). M 110 to kolejny satelita M 31. To karłowata galaktyka sferyczna, przypadek krańcowy (<quote ->krańcowy</quote ->, bo jest jaśniejsza niż większość innych galaktyk karłowatych sferycznych). </para> +<para>Przykłady galaktyk eliptycznych w &kstars; możesz znaleźć korzystając z okna wyszukiwania obiektów (<keycombo action="simul">&Ctrl;<keycap>F</keycap></keycombo>). Znajdź NGC 4881, która jest gigantyczną galaktyką typu cD w gromadzie w Warkoczu Bereniki. M 86 to normalna galaktyka eliptyczna w gromadzie w Pannie. M 32 to galaktyka karłowata będąca satelitą sąsiedniej względem Drogi Mlecznej galaktyki w Andromedzie (M 31). M 110 to kolejny satelita M 31. To karłowata galaktyka sferyczna, przypadek krańcowy (<quote>krańcowy</quote>, bo jest jaśniejsza niż większość innych galaktyk karłowatych sferycznych). </para> </tip> </sect1> |